пятница, 28 февраля 2014 г.

Бариева Зарема БИТАМДАН КЪАЛГЪАН МИРАС

Бариева Зарема (I-III басамакълы 4-джи Белогорск умумтасиль мектебининъ 6сыныф  талебеси)

БИТАМДАН  КЪАЛГЪАН  МИРАС

Эр бир къорантанынъ озь аньанелери, тутумы, аиле дегерликлери, къыйметли  ве  мукъаддес  шейлери  бар. Бу баба-къартбабаларындан къалгъан мукъаддес Къуран, джезве, дегирмен, къушакъ, марама, эльбезлер я да башкъа  бир эшья ола билир.
        Мен, Бариева Зарема, 1998 сенеси  къадимий Къарасувбазар  шеэринде дюньягъа кельдим. Къорантамыз  дёрт  адамдан  ибарет - анам, бабам, агъам  ве мен. Шимди Къарасувбазар  шеэрининъ 4-джи миллий мектебинде  6 сыныфта окъуйым. Озь тувгъан тилимни, халкъымызнынъ урф-адетлерини, эдебиятыны, медениетини буюк авесликнен огренем.Мектепте озь достларымнен гузель тилимизде къонушмагъа пек севем. Ана-бабам балалыкътан  бу  аджайип ана тилимизге буюк севги ашладылар,  ана тилимде  сербест къонушмагъа огреттилер. Бита-къартбабаларым  ву умумен ,эдждатларымыз акъкъында геджелернен битам ве севимли аначыгъым чокъ меракълы вакъиалар икяе этелер. Мен бу меракълы икяелерни саатлернен динълемеге азырым.
    Къырымтатар тили ве эдебияты оджамыз-Абдувелиева Асие  Зевриевна «Аиле дегерликлери» ярышы  акъкъында айткъандан, мен озюме мутлакъ иштирак этмеге сёз бердим.
        Бизим къорантамызда  эвель заманлардан къалгъан пек дюльбер марама бар. Бу марама дегерлик оларакъ несильден-несильге  къыз тарафтан кече. Анама бу  гузель мараманы Фатиме битам багъышлагъан экен. Мен шу мараманынъ тарихыны Фатиме битамдан сорап бильдим.
           Марама Фатиме битама озь анасындан  хатире оларакъ къалгъан. Битамнынъ анасы, Абильтарова (Мефаева) Себиля бита, 1905 сенеси къадимий  Къарасувбазарнынъ мешур халкъ къараманы олгъан Алим Азамат огълунынъ адынен белли, айтувлы койлеринден бири сайылгъан - Копюрли койде догъгъан. Фатиме битам айткъанына коре, бу марама Себиля битама анасындан, Мевиде битадан къалгъан. Бойлеликнен, бу марама энъ аздан 113 йыллыкъ мирастыр.




Cебиля бита озь балалары, келинлери  ве торунларынен

        Йыллар кече, дюльбер,ишкир ве  алтын элли Себиля битам ве ишкир,гузель табиатлы  йигит, Абильтар къартбабам 1930 сенеси къоранта къуралар, балалары ола. 1944 сенеси 18 майыста  бутюн халкъымызнен берабер сюргюнликке огърайлар. Берильген 15 дакъкъа ичинде Себиля битам балаларынен азырланып чыкъа. Алып етиштиралгъан шейлер ичинде шу марама да ола. Озьбекистаннынъ Шахрисабз шеэрине келип тюшелер. Сюргюнликтен 2 айдан сонъ, 1944 сенеси июль айында Фатиме битам догъа. Абильтар къартбабам, битам 6 балаларынен бирликте чокъ хорлукъларгъа даяналар. Себиля битам балалар ач къалмасын деп,олгъан алтын къыйметликлерини ун ве ягъгъа денъише,балаларыны ач къалдырмай, амма анасындан къалгъан мараманы сакълап тута.
       Чокъ йыллар кечкен  сонъ, 1963 сенеси ,21 яшында Фатиме битам Сидали къартбабамнен къоранта къуралар. Себиля битам исе шу къуванчлы куню  йыллар девамында сандыгъында  сакълап туткъан марамасыны озь къызына, Фатиме битама, той куню  багъышлай. Бу къорантанынъ къыйметли дегерликлери олгъаныны бильген Фатиме битам да шу мараманы козь бебеги киби сакълай.
     

Фатиме битам ве Сидали къартбабам, 1963 с.

         Ниает,  чокъ бекленильген Ватанымызгъа  авдет  девири де  башлана. Сидали  къартбабамнен  Фатиме битам балаларынен  бирликте ана-бабаларынынъ  догъгъан  ерлери - къадимий   Къарасувбазар шеэрине   къайталар.
 Бойле этип, Мевиде  битамнынъ марамасына кене Къырымгъа къайтып кельмеге къысмет этти.
Фатиме битам  да бу мараманы аньане боюнджа меним анама, Бариева Венерагъа багъышлады.

         Бойле аиле дегерликлерини  мукъайтлыкънен  сакъламакъ  керекмиз.  Анама несиль-несильден  берильген мараманы исе, мен  севимли Исмет агъамнен  бирликте бизим келеджек несильге еткизмеге борджлумыз. Шимди  бу  мараманы  анам мектебимизде олгъан къырымтатар тили ве эдебияты одасындаки «кучюк музейге» вакъытынджа берди. Талебелер биталарымызнынъ усталыкъларынен таныш олмакъ кереклер. Эльбетте, мен де бу нагъыш ишининъ инджеликлерини, сырларыны огренмеге истейим.Къысмет этсе,бунъа ошагъан нагъышлы эшьялар кене де бизим одаларымызны яраштырырлар. Эвли-баркълы олгъан сонъ, эвимнинъ бир одасыны эскидже донатмагъа арзум бар.Иншалла, бу арзумны ерине кетирмеге тырышарым.

Комментариев нет:

Отправить комментарий