Заитова Ава Дженк вакъытындан къалгъан аскерлерни каскалары

Заитова Ава (Медведевская общеобразовательная школа I-III ступеней  8 класс)

Дженк вакъытындан къалгъан аскерлерни каскалары 

Меним адым Ава. Мен, бизим Ветанымызнынъ шаркъ тарафында  ерлешкен, Табулды деген коюнде яшайм. Табулды –  бизим коюмизни эски ады. Бу сёз къыйметли бир шейни тапылгъаныны анълата.  Акъкъикъаттен, бизим коюмиз – бу пек балабан бир тапылма бизим юртымызгъа.

Бизим коюмиз балабан ве дюльбер. Онынъ бир тарафы къулан чель, башкъа тарафы исе Къара  денъиз.  Бу  пек дюльбер ве аджайып ер.

Эр бир къорантанынъ озь адетлери, анъанелери, дигерликлери, къйметли  ве мукъаддес шейлери бар. Кимдедир баба-деделеринден къалгъан эски, амма мукъаддес Къуран, тарихий рессим, джезве, марама ве даа башкъа бир дигерлик шу къорантанынъ энъ къыйметли шейи ола билир. Бизим аилемизде бойле къадимий ве тарихий шейлер сакъланып къалмагъан , амма къорантамызнынъ озюне хас дигерликлери мевджут.

Бизим къорантамыз балабан ве муаббет, Сойралымызны де озь къоранта деп саямыз. Олардан бири меним къартбабам Селяметов Мансур агъа.

        О Къырымгъа 1968 сенелеринде кочип кельди. Мансур агъа  пек уста адам, шунынъ ичюн мен бу адам акъкъында бир сезюм бар. Ватанымызгъа энъ биринджи келип, эльбет, онынъ къорантасы агъыр ахлякъий  алгъа  тюшти,  амма ишанчыны гъайыр этмеди. Мансур-агъа дженк вакъытыны унутмай. Онынъ такъдири башкъа адамларгъа охшай, амма бу адам оз такъдирини коркъмаздан озю япты.

      О дженк вакъытында 14-16 яшында эди. Насыл олгъан вакъиаларны эписини хатырлай. Дженк вакъытындан къалгъан шейлерни сакълады ве бизге, яшларгъа, хатырлап, икяе эте. Онынъ эвине кирсен, музейде олгъаныны дуясын. Мында дженк вакъытындан къалгъан немсе ве рус аскерлерни каскалары бар. Биз баларнен  бу шейлерге бакъып, олгъан вакъиалар акъкъында меракълынен динълеймиз. Эвельден кельген къырымтатар урба экспонатлары ер таптылар.  Олар вакъыт сынавыны кечтилер  ве озюнинъ текрарламасыны сакъладылар. Бу коллекцияда энъ меракълы ве къыйметли шей –  Рус ве тюрк дженк  вакъытындан сакъ- лангъан  харитасы. 1853 йыл. О  диварны ортасында асылып тура. Бу харитада эр койни эски адлары корьсетиле. Бу харита ярдымынен биз чокъ койлерни адларыны  бильдик. Меселя, бизим коюмизни эски ады Табулды олгъан,  Водопойное- Керлеут,  Красная поляна- Къызыл Чонрав, Окуневка-Тарпанчы ве  башкъалар. Чокъ койлер умумий екъ олдылар. Бу пек къыйметли малюмат, чюнки озь тарих ве этнографик саифелерни  унутмазлыкъны  ярдым эте. Биз ичюн бу пек меракълы малюмат, чюнки бу бизим бабаларымызны ве деделеримизни яшлыгъы. Шимди бу шейлерни тек музейде корьмеге мумкюн. Мансур-агъа тарихымызгъа яш несильни сельп этмеге тырыша. Онынъ эви ич бир вакъыт бош олмай. Койни адамлары ве кельген мусафирлер мумкюн къадар олса,   мытлакъ джокъламагъа келелер. Алла бу адамгъа чокъ сагълыкъ ве узакъ омюр берсин.

Мен Мансур къартбабанынъ  бу къйметли тарих такъымларны  озь аиле дигерликлер деп саям.